اصلاح خاک در باغ‌های پسته
در بحث اصلاح خاك، معمولاً با سه نوع خاك در باغ‌هاي پسته سروکار داریم: خاك‌هاي شور، خاك‌هاي شور و سدیمی و خاك‌هاي سدیمی. در جدول 1 خصوصیات مهم و راه‌هاي اصلاح آن‌ها به اختصار ذکر شده است.
جدول 1- عمده خاک‌های نیازمند اصلاح در مناطق پسته‌کاری، خصوصيات و راه‌های اصلاح
| نوع خاک | ويژگی مهم | راه اصلاح و الزامات | زمان اصلاح |
| شور | ECe>4 dS/m SAR<15 | راه اصلاح: آبشویی با آبیاری سنگین الزام: زهکشی خوب خاک | نیمه دوم آذر تا اواخر بهمن |
| سدیمی (قلیا) | ECe<4 dS/m SAR>15 | راه اصلاح: اضافه کردن گچ کشاورزی و آبشویی با آبیاری سنگین الزام: زهکشی خوب خاک | نیمه دوم آذر تا اواخر بهمن |
| شور و سديمی (شور و قلیا) | ECe>4 dS/m SAR>15 | راه اصلاح: اضافه کردن گچ کشاورزی و آبشویی با آبیاری سنگین الزام: زهکشی خوب خاک | نیمه دوم آذر تا اواخر بهمن |
همانگونه که در جدول 1 مشاهده می‌شود تفاوت سه نوع خاك در مقدار املاح محلول خاک (شوری) و مقدار سدیم روي سطح ذرات خاك نسبت به کلسیم و منیزیم (نسبت جذب سطحی سدیم) می‌باشد که این مسئله فقط با آزمایش خاك مشخص می‌شود. بعد از تشخیص اینکه خاك باغ چه نوع خاکی است، می‌توان نسبت به اصلاح آن اقدام نمود. بنابراین مفهوم اصلاح خاك با توجه به نوع خاك متفاوت است.
اصلاح خاك شور
منظور از اصلاح خاك شور، کاهش دادن مقدار املاح محلول خاك، به‌ویژه در ناحیه رشد ریشه درختان است. در این شرایط، براي اصلاح خاك باید با آبشویی با آبیاري سنگین، املاح محلول خاك در ناحیه ریشه را به اعماق پایین‌تر هدایت نمود. لازمه این کار علاوه بر آبشویی با آب با کیفیت مناسب، مناسب بودن زهکشی خاك است؛ یعنی اینکه آب به همراه املاح بتوانند به‌راحتی در خاك حرکت کرده و از ناحیه ریشه خارج شوند. تجربیات نشان داده که افزایش ماده آلی خاك می‌تواند در بهبود وضعیت زهکشی خاك و افزایش راندمان آبشویی مؤثر باشد. آزمایش خاك و اطلاع از تاریخچه آبیاري باغ در تشخیص وضعیت زهکشی خاك کمک خواهد نمود.
اصلاح خاك سدیمی (قلیا)
هدف از اصلاح خاك سدیمی، تبادل یون سدیم موجود روي سطح ذرات خاك با یون کلسیم و سپس آبشویی سدیم جداشده از سطح ذرات به خارج از ناحیه ریشه درختان می‌باشد. کلسیم لازم براي تبادل با یون سدیم روي سطح ذرات خاك باید از گچ کشاورزي اضافه شده به خاك تأمین شود. منظور از گچ کشاورزي، خاکی است که درصد بالایی سولفات کلسیم آبدار (گچ) در خود دارد. بنابراین براي اصلاح خاك‌هاي سدیمی، علاوه بر آبشویی و زهکشی مناسب خاك، به اضافه کردن گچ نیاز است. لازم به ذکر است که گچ کشاورزي اصطلاحاً به “گچ شوره” هم معروف است اما برخلاف اصطلاح غلط مرسوم، گچ مورد استفاده نباید شور باشد. در استفاده از گچ معدنی بایستی به میزان ناخالصی یا مواد همراه آن (مانند سدیم و منیزیم) توجه داشت.
اصلاح خاك شور و سدیمی (شور و قلیا)
همان‌طور که از نام آن پیداست، خاکی است که خصوصیات خاك شور و سدیمی که در بالا به آن‌ها اشاره شد را دارا می‌باشد؛ یعنی هم شور است و هم سدیم روي سطح ذرات آن نسبت به کلسیم و منیزیم بالاست. براي اصلاح چنین خاکی نیز مانند خاك سدیمی، به اضافه کردن گچ کشاورزي همراه با آبشویی با آبیاري سنگین نیاز است. بدیهی است که در این مورد هم زهکشی مناسب خاك شرط الزامی است. بسته به مقدار سدیم موجود در خاك، مقدار گچ مورد نیاز نیز فرق می‌کند. تعیین نیاز گچی خاك (مقدار مصرف گچ) با مشورت با کارشناسان خبره امکانپذیر است. پس از محاسبه مقدار گچ مورد نیاز، گچ با کیفیت مناسب از معدن به باغ حمل شده و به‌صورت نواري به پهناي حداقل 5/1 متر از دو طرف درخت پاشیده می‌شود و سپس دو نوبت آب سنگین به باغ داده می‌شود.
با توجه به نتایج تجزیه خاك‌هاي مختلف از مناطق پسته‌کاري و تجربیات به‌دست آمده، به‌نظر می‌رسد بیشتر خاك‌هاي مناطق پسته‌کاري استان کرمان از نوع خاك‌هاي شور و شور و سدیمی هستند که نیاز به اصلاح دارند و زمان مناسب انجام عملیات اصلاحی ماه‌هاي دي و بهمن همراه با سرماي زمستان و فصل خواب درختان می‌باشد. در مناطقی که دور آبیاري خیلی زیاد است یا در مورد باغدارانی که به‌دلیل سطح زیرکشت زیاد، زمان لازم را براي اصلاح در اختیار ندارند، می‌توان زمان عملیات اصلاحی را از نیمه دوم آذرماه تا اواخر بهمن در نظر گرفت.
بدون دیدگاه