اهداف آبیاری

1- تولید محصول

مهم‌ترین وظیفه آبیاری کمک به تولید بیشتر مواد غذایی است. حدود 40 درصد از کل تولیدات زراعی دنیا از اراضی آبی حاصل می‎شود. عواملی که موجب کاهش محصول شده و باعث می‎شود تا ما نتوانیم به‎طور کامل از پتانسیل گیاهان استفاده کنیم بسیار زیاد می‎باشند اما عمده‎ترین آن‎ها آب است.

2- اصلاح زمين

تبخير آب از سطح خاك باعث تجمع نمك در لايه بالايي خاك شده و ممكن است مقدار نمك در اين لايـه به حدي افزايش يابد كه امكان رشد براي گياه وجود نداشته باشد. در چنـين وضـعيتي بايـد نمـك‌هـا را از منطقه توسعه ريشه خارج ساخت. ساده‌ترين و عملي‌ترين روش براي خارج كردن نمك‌ها اين است كـه زمين را آبياري كنيم تا نمك در آب حل شده و به اعماق زمين كه خارج از دسترس گياه باشد انتقـال پيـدا كند و يا اين‌كه به طريق زهكشي از زمين خارج شود. به‌عبارت ديگر، از آب به‌عنوان عاملي براي حمـل و خارج كردن نمك استفاده نماييم. به مجموعه اين عمليات، زهكشي و اصلاح زمین گفته مي‎شود.

3- اصلاح محيط

در بعضي موارد، از آبياري به‌منظور تغيير محيط رشد گياه نيز استفاده مي‌شود. مثلاً در هنگامي كـه خطـر سرمازدگي براي گياه وجود دارد با انجام آبياري باراني و پاشيدن آب روي شاخ و بـرگ مـي‌تـوان گيـاه را از خطر يخ‌زدگي نجات داد؛ زيرا با اين عمل و به‌علت سرما، آب روي شاخ و برگ گياه يـخ زده و ادامـه سـرما فقط قطر لايه يخ روي گياه را افزايش مي‌دهد، بدون آن‌كه دماي شاخ و برگ از صفر درجـه سلسیوس پـايين‌تـر رود. آنچه در اين مورد اهميت دارد آن است كه تا زماني كه دماي هوا كمتر از صفر درجه سلسیوس است بايد آبياري و پاشـيدن آب روي گياه ادامه داشته باشد و فقط زماني آبياري قطع شود كه دماي هوا از صفر بـالاتر رفتـه و تمـام يـخ‌هاي روي گياه ذوب شده باشد. آبياري در اكثر موارد باعث بالا رفتن رطوبت در محيط اطـراف گيـاه شـده و همين امر ممكن است براي برخي محصولات به بهبود كيفيت آن‌ها كمك نمايد.

4- تأمین امنيت ملي

بسياري از كشورهايي كه به‌دليل توسعه شبكه‌هاي آبياري بر توليدات كشاورزي خود افزوده‌اند از نظر غذا به كشورهاي ثروتمند و يا همسايگان خود متكي نبوده و لذا در صحنه بين‌المللي از قدرت عمل بيشتري برخوردار هستند. تحريم غذايي كشورها امروزه به‌عنوان وسيله‌اي در اختيار برخي كشورها قرار گرفته و تجربه نشان داده است كه از اين ابزار به دفعات استفاده نموده‌اند. لذا آبياري از اين جهت كه بر توليدات مواد غذايي مي‌افزايد در تأمين امنيت ملي و خودكفايي غذايي كشورها نقش اساسي دارد.

5- مقابله با خشكسالي‌ها

خشكسالي‌هايي كه در سال‌هاي دهه 1980 ميلادي در آفريقا اتفاق افتاد ثابت نمود كه كشورهايي قادر به سپري كردن چنين بلايايي هستند كه از شبكه‌هاي آبياري وسيع برخوردار هستند. حتي در كشورهايي كه بارندگي زياد بوده و آبياري چندان اهميتي ندارد ممكن است كمبود بارندگي در يك سال، خسارات زيادي به بار آورد؛ زيرا در چنين وضعي، اكثر گياهان يك‌ساله و حتي گياهان چندساله (مانند درختان ميوه) صدمه خواهند ديد. حال آن‌كه با يك آبياري، ممكن است درختان در آن سال زنده بمانند. در اين كشورها وجود شبكه‌هاي آبياري مـي‌تـواند در مواقع ضروري براي آبياري تكميلي وارد عمل شده و محصول را از خطر نابودي برهاند.